Astronomievereniging Orion – KNVWS West-Brabant organiseert op woensdag 9 april 2025 voor leden en niet-leden een lezing over het ontstaan van de elementen.
De lezing wordt gegeven door Prof. Henny J.G.L.M. Lamers van het Astronomisch Instituut, Universiteit van Amsterdam. Hij is een bekende popularisator van de sterrenkunde, en gaf meer dan 850 populaire lezingen in binnen en buitenland. Hij is een meester in het eenvoudig uitleggen van moeilijke verschijnselen.
De chemische elementen waaruit wij zijn opgebouwd zijn grotendeels ontstaan in sterren. Sterren worden geboren uit reusachtige gasnevels die in de ruimte zweven. De elementen die ze gedurende hun leven produceerden door kernfusie kwamen aan het eind ervan vrij toen sterren hun buitenlagen afstoten, de ruimte in. De uitgestoten gassen vormden nieuwe nevels en daaruit ontstonden weer nieuwe sterren. Zo is er sprake van “kosmische reclycing”. De zon, de aarde en ook de mens zijn gevormd uit sterrenstof, dank zij deze recycling.
In deze lezing bespreekt hij welke elementen waar en hoe zijn gevormd. Waterstof en helium komen uit de oerknal, maar hun verhouding is later door veel generaties sterren veranderd. De koolstof atomen, die de basis vormen van ons leven, zijn voornamelijk in lichte sterren zoals de zon gemaakt door kernfusie en komen vrij in hun sterrenwind. Maar het zuurstof dat we in en uit ademen is gemaakt in zware sterren. Metalen als ijzer en nikkel komen van ontploffende zware sterren aan het eind van hun leven. En nog zwaardere elementen, zoals lood en platina worden niet gedurende het leven van sterren gemaakt, maar in supernova explosies.
Hij legt uit wat fusieprocessen zijn, in welke sterren ze optreden, welke elementen daarbij geproduceerd worden en hoe die vrijkomen voor recycling. Daarbij laat hij o.a. ook zien het vele stikstof, waar de natuur in Nederland last van heeft, gevormd wordt in een bijzonder proces dat lijkt op een verkeersopstopping op de rondweg om Parijs.
Niet-leden kunnen zich aanmelden bij de secretaris: info@knvws-west-brabant.nl. Na het overmaken van een bedrag van € 7,50 op IBAN: NL63 RABO 0185248454 t.n.v. Orion, onder vermelding van “Lezing 09-04”, wordt u op de lijst geplaatst. De lezing wordt gegeven in het Huis van de Westrand, Sint Lucasplein 3, Roosendaal, en begint om 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur.
De lezing van Walter Wamsteker neemt ons mee in de fascinerende wereld van de sterrenkunde. Het afgelopen jaar hebben we mogen genieten van baanbrekende ontdekkingen die niet alleen onze kennis van het universum verdiepen, maar ook de fundamentele vragen oproepen over onze plek in de kosmos. Astronomen trakteren ons bijna dagelijks op noviteiten. De ene ontdekking volgt op de andere. Het lijkt soms wel een meteorenregen. Wat heeft deze ruimtelijke hoorn des overvloeds ons de laatste tijd gebracht? Samen met Walter Wamsteker op reis naar de grenzen van ons kennen, en misschien zelfs een stapje verder. 